Voeding, Pharma & Recht

Blog over Voedingsmiddelenwetgeving, cosmeticaregels, Europese wetgeving en geneesmiddelenrecht

Blog met kennisartikelen inzake het levensmiddelenrecht. Aandacht voor cosmeticawetgeving, Europese Regelgeving en juridisch advies farmaceutisch recht. Daarnaast juridische wetenswaardigheden en kantoorupdates van Slijpen Legal BV!

Berichten in Europees recht
De Wet op de Artificiële Intelligentie

Een bewerkte versie van deze bijdrage is gepubliceerd op platform VerderDenken.nl van het Centrum voor Postacademisch Juridisch Onderwijs (CPO) van de Radboud Universiteit Nijmegen. https://www.ru.nl/cpo/verderdenken/columns/wet-artificiele-intelligentie-belangrijkste-punten/

Nieuwe regels voor AI gedreven producten, diensten en systemen

Op 21 april 2021 presenteerde de Europese Commissie haar langverwachte Wet op de Artificiële Intelligentie (AI). Deze concept Verordening geeft regels voor de ontwikkeling, commodificatie en gebruik van AI gedreven producten, diensten en systemen binnen het territorium van de Europese Unie. Het was bemoedigend te zien dat het team van President Ursula von der Leyen een belangrijk aantal van onze strategische aanbevelingen op het gebied van de regulering van AI heeft overgenomen, danwel zelfstandig tot dezelfde conclusies is gekomen.

Doelstellingen wettelijk kader voor AI

De concept Verordening biedt horizontale overkoepelende kernregels voor kunstmatige intelligentie die op alle industrieën (verticals) van toepassing zijn. De wet beoogt de hoge maatstaven van het EU Trustworthy AI paradigma te codificeren, dat voorschrijft dat AI wettig, ethisch en technisch robuust dient te zijn en daartoe 7 vereisten hanteert.

De Wet op de Artificiële Intelligentie heeft de volgende 4 doelstellingen:

“1. ervoor zorgen dat AI-systemen die in de Unie in de handel worden gebracht en gebruikt, veilig zijn en de bestaande wetgeving inzake grondrechten en waarden van de Unie eerbiedigen;

2. rechtszekerheid garanderen om investeringen en innovatie in AI te vergemakkelijken;

3. het beheer en de doeltreffende handhaving van de bestaande wetgeving inzake grondrechten en veiligheidsvoorschriften die van toepassing zijn op AI-systemen, verbeteren;

4. de ontwikkeling van een eengemaakte markt voor wettige, veilige en betrouwbare AI-toepassingen vergemakkelijken en marktversnippering voorkomen.“

Risico gebaseerde aanpak kunstmatig intelligente applicaties

Om deze doelstellingen te realiseren combineert de concept Artificial Intelligence Act een risk-based approach op basis van de pyramid of criticality, met een modern, gelaagd handhavingsmechanisme. Dit houdt onder meer in dat er voor AI applicaties met een verwaarloosbaar risico een licht wettelijk regime geldt, en onacceptabel risico applicaties verboden worden. Tussen deze 2 uitersten gelden er naarmate het risico toeneemt strengere voorschriften. Deze variëren van vrijblijvende zelfregulerende soft law impact assessments met gedragscodes, tot zwaar, multidisciplinair extern geauditeerde compliance vereisten inzake kwaliteit, veiligheid en transparantie inclusief risicobeheer, monitoring, certificering, benchmarking, validatie, documentatieplicht en markttoezicht gedurende de levenscyclus van de toepassing.

Handhaving en governance

De definitie van hoog risico AI applicaties binnen de diverse industriële sectoren is nog niet in steen gehouwen. Een ondubbelzinnige risicotaxonomie zal bijdragen aan rechtszekerheid en biedt belanghebbenden een adequaat antwoord op vragen over aansprakelijkheid en verzekering. Om ruimte voor innovatie door SME’s waaronder tech-startups te waarborgen, worden er flexibele AI regulatory sandboxes geïntroduceerd en is er IP Action Plan opgesteld voor intellectueel eigendom. De concept Verordening voorziet tenslotte in de installatie van een nieuwe handhavende instantie op Unieniveau: het European Artificial Intelligence Board. De EAIB zal op lidstaatniveau worden geflankeerd door nationale toezichthouders.

Meer lezen
Machine Learning & EU Data Sharing Practices

Stanford - Vienna Transatlantic Technology Law Forum, Transatlantic Antitrust and IPR Developments, Stanford University, Issue No. 1/2020

New multidisciplinary research article: ‘Machine Learning & EU Data Sharing Practices’.

In short, the article connects the dots between intellectual property (IP) on data, data ownership and data protection (GDPR and FFD), in an easy to understand manner. It also provides AI and Data policy and regulatory recommendations to the EU legislature.

As we all know, machine learning & data science can help accelerate many aspects of the development of drugs, antibody prophylaxis, serology tests and vaccines.

Supervised machine learning needs annotated training datasets

Data sharing is a prerequisite for a successful Transatlantic AI ecosystem. Hand-labelled, annotated training datasets (corpora) are a sine qua non for supervised machine learning. But what about intellectual property (IP) and data protection?

Data that represent IP subject matter are protected by IP rights. Unlicensed (or uncleared) use of machine learning input data potentially results in an avalanche of copyright (reproduction right) and database right (extraction right) infringements. The article offers three solutions that address the input (training) data copyright clearance problem and create breathing room for AI developers.

The article contends that introducing an absolute data property right or a (neighbouring) data producer right for augmented machine learning training corpora or other classes of data is not opportune.

Legal reform and data-driven economy

In an era of exponential innovation, it is urgent and opportune that both the TSD, the CDSM and the DD shall be reformed by the EU Commission with the data-driven economy in mind.

Freedom of expression and information, public domain, competition law

Implementing a sui generis system of protection for AI-generated Creations & Inventions is -in most industrial sectors- not necessary since machines do not need incentives to create or invent. Where incentives are needed, IP alternatives exist. Autonomously generated non-personal data should fall into the public domain. The article argues that strengthening and articulation of competition law is more opportune than extending IP rights.

Data protection and privacy

More and more datasets consist of both personal and non-personal machine generated data. Both the General Data Protection Regulation (GDPR) and the Regulation on the free flow of non-personal data (FFD) apply to these ‘mixed datasets’.

Besides the legal dimensions, the article describes the technical dimensions of data in machine learning and federated learning.

Modalities of future AI-regulation

Society should actively shape technology for good. The alternative is that other societies, with different social norms and democratic standards, impose their values on us through the design of their technology. With built-in public values, including Privacy by Design that safeguards data protection, data security and data access rights, the federated learning model is consistent with Human-Centered AI and the European Trustworthy AI paradigm.

Meer lezen
Etikettering en labelling van voedingsmiddelen en voedingssupplementen

Verkoopt u voedingsmiddelen en/of voedingssupplementen? Dan dient u ervoor te zorgen dat het etiket op de verpakking voldoet aan een aantal bijzondere regels. De samenstelling van het product, de voedingswaarden en de eventueel aanwezige allergenen moeten worden vermeld. Claims inzake bijzondere voedingswaarden of eigenschappen van eet- en drinkwaar mogen niet in strijd zijn met de Claimsverordening. Onterechte gezondheidsclaims in reclame-uitingen of op het etiket zijn niet toegestaan.

De verstrekking van voedselinformatie aan consumenten

Het is van het grootste belang dat etikettering en labelling van levensmiddelen (eten en drinken) op de juiste wijze geschiedt: de informatie moet nauwkeurig en correct zijn. Daarbij dient men rekening te houden met een veelvoud aan nationale en internationale regelgeving, waaronder de Codex Alimentarius.

Etiketten en labels – wat wordt er van u verwacht?

Waar moet de levensmiddelensector aan voldoen op het gebied van etikettering? Wat moet er op het etiket staan?

Het etiket dient duidelijk, leesbaar, begrijpelijk en niet misleidend te zijn. Dat is echter niet alles. De wet stelt bijzondere regels over verstrekking van informatie inzake samenstelling en (generieke) aanduiding van het product, de aanduiding van inhoud of hoeveelheid, de volgorde van de gebruikte ingrediënten, houdbaarheid en herkomst, om maar eens iets te noemen. Consumenten dienen adequaat te worden geinformeerd over E-nummers, additieven, enzymen, smaak- en kleurstoffen.

In deze bijdrage gaan we nader in op de wettelijke regels inzake de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.

Meer lezen
Slijpen Legal spreker op Science Honours Academy Symposium over GMO’s

The EU Regulatory Framework on GM Food and Market Authorisation

Maandag 4 juni jl. had ik de eer om aanwezig te zijn bij en te spreken op het door de Science Honours Academy van de Universiteit Utrecht georganiseerde symposium over genetisch gemodificeerde organismen.

Science Honours Academy

Verzoek was om deze zeer gemotiveerde groep Science Honours studenten iets te vertellen over de Europese wet- en regelgeving inzake genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) oftewel genetically modified organisms (GMO’s). GMO’s kunnen op tal van manieren worden aangewend, maar een zeer belangrijke toepassing ligt op het gebied van landbouw en levensmiddelenproductie.

Meer lezen
Health apps: enkel amusementswaarde of serieus te nemen diagnostische tools?

Van ‘fit watches’ tot online medical platforms…

Ze zijn bijna niet meer weg te denken uit het dagelijks leven: health apps. Gezondheidsapplicaties zijn er in alle vormen en maten: van ‘fit watches’ tot online medical platforms. Ze maken het mogelijk om hartslag, activiteit, bloeddruk, slaapgedrag en voedingspatroon te tracken of advies in te winnen over allerhande kwaaltjes en ziektes. Health apps, zoals een online symptomenchecker, zijn vrij beschikbaar en worden zonder tussenkomst van zorgverleners aan consumenten aangeboden.

Gezondheidsrechtelijke regels

Aan het gebruik van health apps kleven een aantal juridische aspecten, waarmee met name professionele gebruikers rekening moeten houden. De verwachting is dat gezondheidsapplicaties een steeds grotere rol zullen gaan spelen in de digitale en online gezondheidszorg en om die reden onder het bereik van diverse gezondheidsrechtelijke regels zullen vallen.

Welke rechten en plichten hebben aanbieders en gebruikers van medische software? Waar ligt de grens tussen recreatieve smartphone apps zoals lifestyletrackers en (semi)professionele gezondheidsapplicaties voor het meten van zuurstofsaturatie en bloedglucosegehalte?

U leest het in onderstaande bijdrage.

Meer lezen
Strategic partnership Slijpen Legal BV en Juridisch Advies Voor Bedrijven

Strategische samenwerking

Nichekantoor Slijpen Legal BV en rechtskundig adviesbureau Juridisch Advies Voor Bedrijven sluiten een strategic partnership. Met deze samenwerking beogen beide bedrijven een synergie-effect te creëren op het gebied van outsourcing, kennisoverdracht, marketing, online presence en innovatie. Doel van de strategische samenwerking is het bewerkstelligen van een lange termijn win-win situatie.

Multidisciplinaire aanpak: kruisbestuiving van disciplines

De kruisbestuiving van disciplines die Slijpen Legal BV en Juridisch Advies Voor Bedrijven voor ogen hebben biedt kansen voor groei. Wij hebben een partnership gerealiseerd waarbij het cliëntenspectrum van de beide kantoren in combinatie met de juridische specialisaties elkaar complementeren en versterken. Waarbij het geheel meer is dan de som van de delen.

Meer lezen
Europeanisering van verbintenissenrecht en de rol van padafhankelijkheid

Es war einmal...

Het lijkt haast een verhaal uit lang vervlogen tijden, dat zich op een donkere avond bij een knisperend haardvuur laat vertellen. Es war einmal…een Europees continent dat bestond uit nationale eenheidsstaten die autonoom en soeverein waren. De tijden zijn veranderd, zoveel mag duidelijk zijn.

Europeanisering van nationaal recht

In de laatste decennia is het recht -naar men algemeen pleegt aan te nemen- in toenemende mate gedenationaliseerd en wordt het sterk beïnvloed door Europeanisering. Rechtsontwikkeling en rechtspleging is geen zaak meer van nationale wetgever en rechter alléén en voltrekt zich steeds minder binnen de landsgrenzen.

Padafhankelijkheid

Doel van deze studie is om te onderzoeken of en zo ja, in hoeverre, path dependence -of padafhankelijkheid- een rol speelt bij de Europeanisering van het verbintenissenrecht in Nederland. Meer specifiek zal ik aandacht besteden aan de vraag of sectorspecifieke harmonisatiemaatregelen- die vaak het uiterlijk hebben van een richtlijn- inderdaad leiden tot denationalisering van het Nederlandse recht en aldus tot het evolueren van een uniforme of ondeelbare Europese rechtspraktijk. In het nu volgende zal vermoedelijk blijken dat padafhankelijke processen belangrijke belemmeringen opwerpen bij het streven naar een verdergaande Europese integratie.  

Meer lezen
Het evolutionaire denken in het recht

Het evolutionaire denken in het recht vanuit Darwiniaans perspectief

Sinds enige tijd wordt er binnen de rechtswetenschap weer aandacht besteed aan de vraag of het recht iets heeft aan de inzichten uit Darwin’s evolutietheorie. Zelfs met de nodige aanpassingen is de evolutieleer evenwel als zodanig niet volledig geschikt om ontwikkelingen of veranderingen binnen het recht te verklaren. Het is echter wel goed verdedigbaar dat het recht (als spontaan gegroeide orde zo men wil) opgevat kan worden als een buitengewoon complex systeem dat onderhevig is aan of gevoelig is voor padafhankelijke tendensen. Hoe complexer het systeem, hoe meer rigide het zich gedraagt en hoe groter de kans is dat padafhankelijkheid optreedt.

Europeanisering kan men op verschillende manieren nader inhoud geven

Europeanisering is een proces dat complexiteit bij uitstek in de hand werkt; zowel op unitair als op nationaal niveau. Een en ander betekent dat de maakbaarheid van een waarlijk uniform recht op deelgebieden in belangrijke mate dient te worden genuanceerd. Het is zinvol om in ieder geval begripsmatig te onderscheiden tussen Europeanisering van recht en Europees privaatrecht.

Meer lezen
Een stukje rechtsgeschiedenis

Europese rechtsgeschiedenis in vogelvlucht

Men kan zonder overdrijving stellen dat de Europese rechtsgeschiedenis in hoge mate is bepaald door het door de Romeinen ontwikkelde model van rechtsbeoefening. De hedendaagse rechtswetenschap is ontstaan door de bestudering van schriftelijk overgeleverde wetteksten uit de oudheid. Sinds de Middeleeuwen duidt men deze verzameling aan als de Corpus Iuris Civilis. De Codex Justinianus vormt -tezamen met de Digesten- het belangrijkste onderdeel van de Corpus. Het Romeinse recht komt tot grote bloei in de oudheid en bereikt zijn top rond de tweede eeuw van onze jaartelling. Met de dood van Justinianus sterft het Romeinse recht een stille dood: het juridische onderwijs verschraalt, het Romeinse rijk -dat toch al intern verdeeld was- raakt verder verscheurd en de Codex verdwijnt volledig van het juridische toneel.

Natuurrechtsdenken in de Verlichting

Onder invloed van de Verlichting wint in de tweede helft van de achttiende eeuw het natuurrecht aan terrein. Er ontstaat een onvoorwaardelijk geloof in de natuur en de rede. Aan de hand van de -onfeilbaar geachte- rede zou men in staat zijn om natuurlijke gedragsregels te destilleren die zouden leiden tot de vervolmaking van de mens. Wetgeving werd in dat kader eerder beschouwd als opvoeding dan als regelgeving.

Recht als product van maatschappelijke evolutie

Maar er is meer. Men begon het recht te beschouwen als een product van maatschappelijke evolutie en rechtsgeleerden begonnen na te denken over de maatschappelijke, ecologische en politieke factoren die de ontwikkeling van het recht (mede) bepaalden.

Nationalisering van het recht en Von Savigny

In de periode voor de Eerste Wereldoorlog komen het recht en de rechtswetenschap vooral in het teken van nationale wetgeving te staan.

Het recht is in de optiek van Savigny niet zozeer het resultaat van de rede en daarom niet rationeel maakbaar. Het recht is juist een levend, groeiend organisme dat zich ontwikkelt zoals een boom uit zijn wortels en is een uiting van de volksgeest. Het recht ontstaat niet door de willekeur van de wetgever, maar door de -aan een organisch systeem inherente- innerlijke krachten.

Meer lezen
Rechtsgeschiedenis, EU-wetgeving, Europees recht, Harmonisatie, Nederlands recht, Rechtsgeleerdheid, Rechtspraak, Rechtswetenschap, Verbintenissenrecht, Wetgeving, PadafhankelijkheidSuzan Slijpenrechtsgeschiedenis, padafhankelijkheid, Tweede Wereldoorlog, her-Europeanisering, Renaissance, Verlichting, rechtsgeleerdheid, rechtswetenschap, rechtspraktijk, Rome, historie, Digesten, Bologna, Romeins recht, Canon, canonieke recht, middeleeuwse juristen, inheems recht, kantonnaal systeem, Europese Senaat, Europees leger, Corpus Iuris, ius hodiernum, vaderlands recht, Natuurrechtsdenken, codificatiebeweging, feodale samenleving, revolutie, Franse Revolutie, Victor Hugo, industrialisatie, imperialisme, grootindustrielen, grootgrondbezitters, Nationalisering van recht, rechtenonderwijs, Savigny, Duitse rechtswetenschap, rechtsverscheidenheid, willekeur van de wetgever, Darwin's evolutieleer, survival of the fittest, Jhering, Thibaut, algemeen wetboek, Saint-Simon, Hamaker, la bouche de la loi, vrije rechtsvinding, Graaf Coudenhove-Kalergi, pan-Europese Unie, Briand Memorandum, Europese Defensiegemeenschap, Paul-Henri Spaak, EGKS, EURATOM, Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, Europese Economische Gemeenschap, Verdragen van Rome, kernenergie, internet markt, uniformering, Hallstein, 1992, EG-Verdrag, EU-Verdrag, Verdrag van Lissabon, r Stabiliteit Coördinatie en Governance in de EMU, Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie, rechtseenheid, rechtenpluralisme, ius patrium, re-Europeanisatie, never ending story
Over doorwerking en receptie van Europees recht

Doorwerking van Europees recht

Europeanisering van privaatrecht tracht men onder meer te bereiken door uniformering van regelgeving. Deze uniformering komt tot stand -of zou tot stand moeten komen- middels de in primair en secundair Unierecht opgenomen privaatrechtelijke regels. Sinds Van Gend & Loos en Costa/ENEL, neemt men aan dat het Unierecht rechtstreeks doorwerkt in de nationale rechtsorde van de lidstaten en voorrang heeft boven het nationale recht.

Totstandkoming Europese regelgeving

De Unie heeft geen algemene wetgevende bevoegdheden. Dit vloeit voort uit het beginsel van bevoegdheidstoedeling (artikel 5 VEU); zij kan enkel wetgevend optreden voor zover het Verdrag haar daartoe de bevoegdheid verleent, een en ander met inachtneming van de beginselen van evenredigheid en subsidiariteit. Dit neemt niet weg, dat de Unie steeds meer beleidsterreinen aan zich getrokken heeft. De Europese bemoeienis met het verbintenissen- of overeenkomstenrecht springt echter het meest in het oog.

De verdragen kennen de Unie geen expliciete bevoegdheid toe om wetgevend op te treden op verbintenisrechtelijk gebied.

Implementatie van Europees recht in de nationale rechtsorde

De Nederlandse implementatiestrategie kenmerkt zich door ‘eenvoudige’ inpassing in de nationale wetgeving waarmee de richtlijn verband houdt. De ruimte die lidstaten hebben voor een eigen invulling van het Europees beleid, is formeel afhankelijk van de gekozen vorm van harmonisatie. Indien er sprake is van minimumharmonisatie, worden de minimumnormen op unitair niveau bepaald. De nationale wetgever houdt daarnaast de bevoegdheid om strengere nationale regels vast te stellen. In geval van volledige of maximumharmonisatie -zoals het geval is bij de richtlijn consumentenrechten- heeft de nationale wetgever die ruimte niet.

Meer lezen