Verpakkingsmaterialen in de farmaceutische sector.
Verpakkingsvoorschriften Medicijnen
Dat verpakkingsmaterialen die gebruikt worden in de voedingsmiddelenindustrie- de zogenaamde Food Contact Materials- aan allerlei wettelijke regels dienen te voldoen, is zonder meer duidelijk. U kunt hier meer lezen over voedselcontactmaterialen.
Maar wat heeft te gelden indien deze verpakkingsmaterialen niet gebruikt worden om levensmiddelen te verpakken, maar in plaats daarvan geneesmiddelen? Welke regels gelden er dan? Welke verpakkingsvoorschriften gelden er voor medicijnen? Wie is er verantwoordelijk voor de naleving van de regels inzake verpakkingsmaterialen in de farmaceutische sector en wie is belast met controle?
Geneesmiddelen zijn geen voedingsmiddelen: eigen regels?
Geneesmiddelen en voedingsmiddelen zijn niet hetzelfde. Feitelijk hebben ze weinig met elkaar gemeen, afgezien van de weg die voedingsmiddelen en medicatie- voor zover het laatste oraal genomen wordt- afleggen in het menselijk lichaam. Geneesmiddelen bestaan uit (een) bepaalde (combinatie van) werkzame stoffen (active pharmaceutical ingredients of API) en -dikwijls- vulmiddelen, antiklontermiddelen en/of verdikkingsmiddelen (denk aan magnesiumstearaat, zetmelen, croscarmellose, carboxymethylcellulose of gelatine).
Verpakkingsvoorschriften Medicijnen | Wetgeving Geneesmiddelenverpakkingen | Slijpen Legal
Het is van het grootste belang dat de werking van geneesmiddelen niet negatief beïnvloed wordt door het gebruikte verpakkingsmateriaal of door materialen waarmee een geneesmiddel gedurende het productie- en distributieproces mee in contact komt.
Medicatiecontactmaterialen
Het bestaan van specifieke regels voor medicatiecontactmaterialen of verpakkingsmaterialen voor medicijnen, zou daarom voor de hand liggen.
Die wettelijke regels zijn er ook, al zien we regelmatig dat niet duidelijk is voor wie deze verpakkingsvoorschriften precies gelden, wat de exacte reikwijdte van de regels is en hoe groot de verantwoordelijkheid van actoren binnen de supply chain is. We lichten daarom een tipje van de sluier op.
Europese Farmacopee
De Europese Farmacopee: Ph.Eur.
In zijn algemeenheid geldt dat primaire geneesmiddelenverpakkingen - waarmee het geneesmiddel direct in contact komt - in overeenstemming moeten zijn met de daarvoor geldende wettelijke bepalingen. Sinds 1975 is in EU Richtlijn 75/318/EEC vastgelegd dat de componenten van een medicijn maar óók het verpakkingsmateriaal moeten voldoen aan de monografieën in de Europese Farmacopee. Ook in de recentere Richtlijnen 2001/82/EC en 2004/82/EC voor veterinaire geneesmiddelen en Richtlijnen 2001/83/EC, 2003/63/EC en 2004/27/EC voor humane geneesmiddelen wordt verwezen naar de Europese Farmacopee.
Monografieën voor grondstoffen, producten en verpakkingsmaterialen
De Europese Farmacopee bevat monografieën voor grondstoffen, producten en verpakkingsmaterialen. Deze monografieën hebben wetkracht voor de producten waarop zij van toepassing zijn. De geneesmiddelenfabrikant of de geneesmiddelenbereider is primair verantwoordelijk voor de juiste bereiding van farmaceutica en de compatibiliteit van het middel met een bepaalde verpakking.
Medicatiecontactmaterialen: Welke juridische regels gelden er en hoe zit het met de Europese Farmacopee? Vraag het aan de specialisten farmaceutisch recht van Slijpen Legal BV.
Medicijnverpakkingen testen op contaminatie en migratie
Het ligt derhalve op de weg van de geneesmiddelenfabrikant om het verpakkingsmateriaal van keuze te onderwerpen aan uitvoerige testen ofwel in overeenstemming met de Farmacopee te (laten) produceren. Welke testen moeten worden uitgevoerd, is afhankelijk van de vorm van het geneesmiddel. Bij vaste geneesmiddelen (solid state) ligt het risico van contaminatie en migratie in de regel lager dan bij vloeibare of anderszins niet vaste of instabiele geneesmiddelen.
De Farmacopee schrijft in veel gevallen voor aan welk soort testen primaire verpakkingsmaterialen dienen te worden onderworpen om de kwaliteit van een specifiek geneesmiddel te behouden en te waarborgen.
Niet alleen de Farmacopee speelt een belangrijke rol bij medicijnverpakkingen. U kunt ook te maken krijgen met de richtsnoeren van de EMA.
Richtsnoeren van de EMA: gezaghebbend maar geen wet
De European Medicines Agency (Europees Geneesmiddelenbureau of EMA dat binnenkort naar Amsterdam verhuist) is een agentschap dat belast is met de evaluatie, goedkeuring en registratie van geneesmiddelen die op het grondgebied van de EU worden verhandeld. Regelmatig brengen de aan de EMA verbonden wetenschappelijke comités adviezen of richtsnoeren uit met betrekking tot productie van of de handel in farmaceutica.
Hoewel dergelijke richtsnoeren meestal niet als wet kunnen worden aangemerkt, zijn ze wel gezaghebbend in die zin, dat van farma-ondernemingen verwacht wordt dat ze de richtlijnen in acht nemen. Afwijken mag, mits uitvoerig beargumenteerd en liefst gestaafd met bewijs. Met andere woorden: de Guidelines beschrijven ‘best practices’ en kunnen in dat opzicht worden aangemerkt als ‘soft’ law.
U zoekt wetgeving inzake de productie en certificering van medische hulpmiddelen. Juridisch advies inzake vereisten in de handel brengen, CE-markering , eigen productielijnen, importeren en exporteren van medical devices, diagnostische tools, Health apps, IVD en medische hulpstukken, waaronder steriele, chirurgische instrumenten, medisch glaswerk, reagentia en verpleegkundige verzorgingsmaterialen en apparatuur, mondmaskers en respirators, inclusief onderliggend documentatie en kwaliteitsmanagement-systeem (QMS). Toestemming Farmatec en EMA. Ook intellectueel eigendomsrecht en licentie van medische software en hardware.
EMA Guideline on Plastic Immediate Packaging Materials
Ten aanzien van geneesmiddelenverpakkingen heeft de EMA de Guideline on Plastic Immediate Packaging Materials uitgebracht, dat protocollen beschrijft voor kunststoffen die aangewend worden als primair geneesmiddelenverpakkingsmateriaal.
Hoofddoel van de EMA Guideline on Plastic Immediate Packaging Materials is met name het beschrijven van de wijze waarop data met betrekking tot kunststof verpakkingsmateriaal moet worden aangeleverd in een autorisatie-procedure. Een geneesmiddelenfabrikant moet kunnen aantonen dat het kunststof materiaal niet van invloed is op het geneesmiddel en de daarin aanwezige werkzame bestanddelen.
‘Solid state’ medicatie en vloeibare geneesmiddelen
Welke data een fabrikant exact dient aan te leveren, is afhankelijk van de geneesmiddelenvorm. Voor ‘solid state’ medicatie (vaste stoffen) gelden andere (vaak: mildere) eisen dan voor vloeibare of anderszins niet vaste geneesmiddelen.
Let op: andere stoffen dan kunststoffen vallen nadrukkelijk buiten het bereik van de Guideline, evenals materialen die in de secundaire verpakking worden gebruikt.
Gebruikelijk is dat de geneesmiddelenfabrikant migratie- interactie-, absorptie-, leachable/extractables- studies uitvoert met kunststof materiaal dat als primaire verpakking wordt bestemd. Hij moet aan kunnen tonen dat het materiaal veilig is en er geen ‘adverse effects’ optreden.
U zoekt een jurist of advocaat biotechnologie, farma en GMO die haarscherpe analyses maakt. Juridisch advies over gentech, genetische modificatie, CRISPR-Cas, Cartagena Biosafety Protocol en GGO's in cosmetica. Checklists en standaardcontracten. Regio Nederland, Europa, VS, China. Bel of email ons direct.
Migratie van kunststoffen
Bestaat het bewuste kunststof materiaal uit verschillende lagen of componenten en worden er kleur- en/of kleefstoffen gebruikt, dan dient de geneesmiddelenfabrikant tevens aan te tonen dat deze kunststoffen niet migreren in of interacteren met het geneesmiddel.
Geneesmiddelenfabrikant
Het mag duidelijk zijn dat het de verantwoordelijkheid van de geneesmiddelenfabrikant is – en niet van de kunststoffabrikant- om studies uit te voeren met betrekking tot de geschiktheid van het materiaal als primaire geneesmiddelenverpakking. Wel kan men stellen dat de kunststoffabrikant voldoende gegevens moet aanleveren over de samenstelling van het materiaal, maar de eindverantwoordelijkheid ligt bij de geneesmiddelenfabrikant. De EMA controleert daarop.
Contractuele afspraken met leveranciers en producenten van primaire verpakkingen
Voor geneesmiddelenproducenten is van belang dat zij heldere, contractuele afspraken maken met leveranciers en producenten van primaire verpakkingen zoals doordrukstrips, medicijnpotjes of apothekerspotjes omtrent de samenstelling en productiewijze. Houd daarbij uiteraard in het oog dat die afspraken redelijk moeten zijn. Slijpen Legal BV kan u van dienst zijn bij het opstellen of screenen van dergelijk farmaceutische contracten.
Geneesmiddelenverpakkingen
Aanvullende vereisten geneesmiddelenverpakkingen: voorkoming van vervalsing
Met ingang van februari 2019 moeten geneesmiddelenverpakkingen die medicijnen voor humaan gebruik bevatten, bepaalde veiligheidskenmerken bevatten. Die eis vloeit voort uit Richtlijn 2011/62/EU inzake vervalste geneesmiddelen, beter bekend als de ‘Falsified Medicines Directive’.
Hoofddoel van deze Richtlijn is het versterken van de legale distributieketen, door Richtlijn 2001/83/EG inzake Geneesmiddelen voor Menselijk Gebruik op een aantal punten te wijzigen en aan te vullen. Fraude met geneesmiddelen moet op die wijze worden tegengegaan.
U zoekt een fabrikantenvergunning als farmaceutica producent of een Europese handelsvergunning als geneesmiddelenfabrikant. Slijpen Legal BV biedt juridische ondersteuning voor bedrijven die (nano)medicijnen en vaccins ontwikkelen, bereiden, distribueren of verkopen. Wij fungeren ook als klankbord bij correspondentie met Farmatec, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGJ), het European Medicines Agency (EMA) en de Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA). Neem vrijblijvend contact met ons op.
Falsified Medicines Directive (Richtlijn 2011/62/EU): veiligheidskenmerken
Inzake de veiligheidskenmerken overweegt Richtlijn 2011/62/EU als volgt:
“Elke speler in de distributieketen die geneesmiddelen verpakt, dient in het bezit te zijn van een vergunning voor de vervaardiging. Willen de veiligheidskenmerken doeltreffend zijn, dan mag een houder van een vergunning voor de vervaardiging die zelf niet de oorspronkelijke fabrikant van het geneesmiddel is, deze kenmerken alleen onder strikte voorwaarden verwijderen, vervangen of afdekken. Met name moeten de veiligheidskenmerken in geval van herverpakking door equivalente veiligheidskenmerken worden vervangen. Hiertoe moet de betekenis van de term „equivalent” duidelijk worden gespecificeerd.
Deze strenge verplichtingen moeten zorgen voor adequate beveiliging tegen de mogelijkheid dat vervalste geneesmiddelen in de distributieketen raken, met het oog op de bescherming van de patiënten, alsmede van de belangen van de houders van een vergunning voor het in de handel brengen en van de fabrikanten.
De houders van een vergunning voor de vervaardiging die geneesmiddelen herverpakken, dienen aansprakelijk te zijn voor schade in de gevallen en onder de voorwaarden die zijn vastgesteld in Richtlijn 85/374/EEG van de Raad van 25 juli 1985 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen der lidstaten inzake de aansprakelijkheid voor producten met gebreken.”
Verpakkingsvoorschriften receptplichtige medicijnen
De veiligheidskenmerken zullen moeten worden aangebracht op alle receptplichtige medicijnen. Daarnaast zullen ook bepaalde niet-receptplichtige farmaceutica van het kenmerk moeten worden voorzien dat- zoals het er nu uitziet- de vorm zal aannemen van een barcode in combinatie met een zegel. Of dat afdoende zal zijn om vervalsing daadwerkelijk tegen te gaan, zal moeten blijken. Wel is evident dat handelsvergunninghouders een extra taak krijgen bij het verpakken van geneesmiddelen: hier gelden met andere woorden aanvullende verpakkingsvoorschriften voor medicijnen.
Migratietesten vergunninghouders
Niet ondenkbaar is overigens dat het aanbrengen van een code en zegel gevolgen heeft voor migratietesten die door vergunninghouders dienen te worden uitgevoerd. We houden de ontwikkelingen op dit gebied daarom scherp in de gaten!
Controle op naleving wettelijke regels
Op de naleving van wettelijke regels omtrent primaire geneesmiddelenverpakkingen, wordt door nationale bevoegde autoriteiten gecontroleerd. In Nederland is controle en handhaving opgedragen aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o. (IGJ). Heeft u als geneesmiddelenfabrikant of vergunninghouder behoefte aan juridische ondersteuning op het gebied van geneesmiddelenverpakkingen neem dan contact met ons op.