Europees Hof van Justitie doet uitspraak over innovatieve veredelingstechnieken zoals CRISPR-Cas: regels inzake GMO tòch van toepassing.

Vorige week, op 25 juli 2018, deed het Europees Hof van Justitie uitspraak inzake het gebruik van nieuwe- subtiele- gewasveredelingstechnieken. Het gebruik van technieken die leiden tot aanpassingen in het DNA van planten, zoals CRISPR-Cas, komt volgens het Hof neer op genetische modificatie. Daarom vallen deze innovatieve technieken voortaan onder de strenge GMO-wetgeving.

CRISPR-Cas - Waar gaat het precies om?

Door de snelle technologische ontwikkelingen op het gebied van veredelingstechnieken, was onduidelijk onder welke regels CRISPR-Cas zou vallen. Transgenese technieken -waarbij vreemd genetisch materiaal in het DNA van een organisme worden gebracht- vallen zonder meer onder de GMO-wetgeving, terwijl mutagenese technieken- aanpassing van de genen van een organisme met behulp van bijvoorbeeld straling- vooralsnog waren vrijgesteld van het GMO-regime.

Mutagene technieken niet meer vrijgesteld van GMO-wetgeving

Het Hof zet nu een rem op innovatie: nieuwe mutagenese technieken zoals CRISPR-Cas moeten voortaan voldoen aan de wettelijke vereisten inzake voorzorgsmaatregelen, risicobeoordeling en traceerbaarheid. CRISPR-Cas valt voortaan dus onder strenge GMO-wetgeving.

Press release Europees Hof van Justitie over Genetisch Gemodificeerde Organismen

Aldus de Press-release[1] van het Hof, laat de uitspraak over genetisch gemodificeerde organismen zich als volgt samenvatten:

“In today’s judgment, the Court of Justice takes the view, first of all, that organisms obtained by mutagenesis are GMOs within the meaning of the GMO Directive, in so far as the techniques and methods of mutagenesis alter the genetic material of an organism in a way that does not occur naturally.

It follows that those organisms come, in principle, within the scope of the GMO Directive and are subject to the obligations laid down by that directive. The Court states, however, that it is apparent from the GMO Directive that it does not apply to organisms obtained by means of certain mutagenesis techniques, namely those which have conventionally been used in a number of applications and have a long safety record. The Court nevertheless specifies that the Member States are free to subject such organisms, in compliance with EU law (in particular the rules on the free movement of goods), to the obligations laid down by the GMO Directive or to other obligations…”

Uitspraak inzake GMO-richtlijn en DNA-technieken

Alle mutagenese technieken die zijn ontwikkeld na de inwerkingtreding van de GMO-richtlijn, behoren in beginsel onder de reikwijdte van die richtlijn te vallen. Want, zo redeneert het Hof, de risico’s die verbonden kunnen zijn aan het gebruik van deze nieuwe mutagenesetechnieken of ‑methoden, vergelijkbaar blijken te zijn met die welke voortvloeien uit de productie en verspreiding van gmo’s door middel van transgenese. Met de rechtstreekse modificatie van het genetische materiaal van een organisme door middel van mutagenese kunnen immers dezelfde effecten worden bereikt als met het inbrengen van een vreemd gen in dat organisme.  Daarnaast vindt het Hof van belang dat de ontwikkeling van die nieuwe technieken of methoden het mogelijk maakt genetisch gemodificeerde rassen te produceren met een snelheid en in hoeveelheden die niet in verhouding staan tot die welke het resultaat zijn van de toepassing van traditionele methoden van willekeurige mutagenese.

Alleen organismen die zijn verkregen door middel van mutagenesetechnieken of ‑methoden die traditioneel in een aantal toepassingsgevallen zijn gebruikt en die hun veiligheid reeds hebben bewezen, van de werkingssfeer van die richtlijn zijn uitgesloten, zo meent het Hof.

Gevolgen voor de Europese voedingsmiddelensector

Het Hof heeft getracht een goede afweging te maken tussen de betrokken belangen. Voor bedrijven in de voedingsmiddelensector betekent het dat innoveren lastiger wordt. Het gaat meer tijd en dus meer geld kosten. Daar staat evenwel tegenover dat innovatieve technieken als CRISPR-Cas ook gevaren met zich brengen. Indien een gemodificeerd organisme ‘ontsnapt’ kan dat tot veel schade lijden.

Verhuist de sector nu en masse naar Amerika? We zullen het zien.

[1] www.curia.europa.eu Press and Information Court of Justice of the European Union PRESS RELEASE No 111/18 Luxembourg, 25July 2018 Judgment in Case C-528/16 Confédération paysanne and Others v Premier ministre and Ministre de l’Agriculture, de l’Agroalimentaire et de la Forêt